Nowe uprawnienia konsumenckie w ustawie Prawo komunikacji elektronicznej

Już 10 listopada 2024 r. wchodzi w życie większość przepisów ustawy Prawo komunikacji elektronicznej („ustawa”, „PKE”). Ustawa, nazywana często „konstytucją rynku telekomunikacyjnego”, obejmuje szeroki zakres zagadnień, w tym istotnych dla ochrony konsumentów.

Ustawa zastępuje Prawo telekomunikacyjne i wdraża w Polsce dwie dyrektywy Unii Europejskiej: Dyrektywę ustanawiającą Europejski kodeks łączności elektronicznej oraz Dyrektywę ws. harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w zakresie udostępniania na rynku urządzeń radiowych.

Szerszy zakres podmiotowy

W porównaniu z Prawem telekomunikacyjnym, ustawa znajdzie zastosowanie do szerszej grupy podmiotów.

Oprócz tradycyjnego sektora usług telekomunikacyjnych, obejmuje także podmioty świadczące usługi komunikacji interpersonalnej, które nie umożliwiają realizacji połączeń z numerami z planu numeracji krajowej lub międzynarodowych planów numeracji. Do tej grupy można zaliczyć dostawców poczty elektronicznej, komunikatorów internetowych oraz narzędzi do prowadzenia spotkań online.

Wybrane nowe obowiązki dotyczące ochrony konsumentów

Dostawcy usług komunikacji elektronicznej na rzecz konsumentów powinni dostosować się do nowych obowiązków. Do najważniejszych zmian w uprawnieniach konsumenckich należą:

i. Nowe podmioty z uprawnieniami konsumenckimi

Do tej pory z pewnych uprawnień konsumenckich, poza samymi konsumentami, mogły korzystać jednoosobowe działalności gospodarcze. PKE przyznaje pewne uprawnienia konsumenckie także mikroprzedsiębiorcom, małym przedsiębiorcom oraz organizacjom pozarządowym, chyba że podmioty te wyrażą zgodę na to, że przepisy o uprawnieniach konsumenckich nie będą miały do nich zastosowania (art. 292 PKE).

W relacjach z tymi podmiotami dostawcy będą musieli spełnić m. in. następujące obowiązki:

• stosowanie dokumentacji abonenckiej takiej jak dla konsumentów (art. 285-288 PKE),
• skrócenie maksymalnego okresu umowy do 24 miesięcy (art. 301 ust. 1 PKE),
• umożliwienie monitorowania wykorzystania usług (art. 317 PKE).

W przypadku umów z mikroprzedsiębiorcami, małymi przedsiębiorcami i organizacjami pożytku publicznego zawartych przed dniem wejścia w życie PKE, dostawca usług musi pozyskać zgodę tych podmiotów na niestosowanie wobec nich uprawnień konsumenckich wynikających z PKE.

ii. Informacje przedumowne

Zgodnie z art. 285 PKE, dostawcy usług komunikacji elektronicznej są zobowiązani do udzielania konsumentom oraz podmiotom korzystającym z uprawnień konsumenckich określonych informacji przed zawarciem umowy o świadczenie usług komunikacji elektronicznej.

Przepisy ustawy wymagają przekazania takich informacji w formie regulaminu świadczenia usługi telekomunikacyjnej oraz cennika. Wymogi informacyjne różnią się w zależności od rodzaju usługi, z uwzględnieniem odmiennych wymagań dla usług dostępu do internetu i usług komunikacji elektronicznej.

Informacje przedumowne muszą zawierać wszystkie ceny i opłaty; po ich zaakceptowaniu przez podmiot korzystający z uprawnień konsumenckich stają się częścią umowy i co do zasady nie mogą być zmieniane, chyba że strony postanowią co innego.

Celem tych obowiązków jest między innymi uniemożliwienie stosowania odrębnych regulaminów i cenników promocyjnych.

Informacje przedumowne powinny być przekazane na trwałym nośniku.

iii. Podsumowanie warunków umowy

Podsumowanie głównych warunków umowy jest kluczowym dokumentem dla abonentów uregulowanych w ustawie. Jest to jednostronicowy formularz, zgodny ze wzorem określonym w Rozporządzeniu Wykonawczym Komisji (UE) 2019/2243 do art. 102 ust. 3 Europejskiego kodeksu łączności elektronicznej.

Obowiązek udostępnienia podsumowania ma umożliwić abonentom porównanie ofert konkurencyjnych dostawców.

Zwięzłe podsumowanie powinno zawierać przede wszystkim następujące informacje:

• dane kontaktowe dostawcy,
• dane potrzebne do złożenia reklamacji,
• kluczowe cechy świadczonych usług,
• cennik,
• okres trwania umowy,
• warunki przedłużenia i zakończenia umowy.

iv. Jednostronna zmiana umowy

Zagadnienie tzw. klauzuli modyfikacyjnej, czyli uregulowanie kwestii prawa dostawcy usług do jednostronnej zmiany warunków umowy przysparza wielu trudności od lat. Stąd, zmiany w tym zakresie są szczególnie pożądane przez dostawców usług komunikacji elektronicznej.

Przepisy art. 306-308 PKE określają przypadki, w których dopuszczalna jest jednostronna zmiana umowy o świadczenie usług z abonentem. Przepisy te określają również sposób informowania konsumentów w terminie przynajmniej miesiąca przed wprowadzeniem zmian w życie.

Niemniej, przepisy PKE nie likwidują konieczności wskazania możliwości wprowadzania zmiany w umowie o świadczenie usług.

v. Inne obowiązki w relacjach z konsumentami

Ustawa wprowadza nowe obowiązki dotyczące ofert wiązanych, automatycznego przedłużania umów, a także w zakresie rozpatrywania reklamacji usług komunikacji elektronicznej lub fakultatywnego obciążenia rachunku.

Niektóre z powyższych obowiązków zostały wprowadzone wcześniej w „Tarczy Antykryzysowej 3.0”.

Organy nadzoru i sankcje

Nadzór nad stosowaniem ustawy sprawuje Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej („Prezes UKE”).

W przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków wynikających z ustawy, Prezes UKE może nałożyć karę pieniężną w wysokości do 3% przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Ponadto, Prezes UKE może nałożyć na kierującego przedsiębiorstwem telekomunikacyjnym karę pieniężną w wysokości do 300 % miesięcznego wynagrodzenia takiej osoby.

W czym możemy pomóc?

Zespół kancelarii Bird & Bird zaprasza do kontaktu w kwestiach konsumenckich związanych z ustawą.

Wskażemy szczegółowe obowiązki, jakie należy spełnić oraz zaproponujemy możliwe opcje ich wdrożenia. Dostosowanie do PKE będzie wymagało zmian regulaminów oraz ogólnych warunków umów a także wprowadzenia zmian w procesach biznesowych.