Koszty zmian podatkowych przerzucane będą na banki

„Podatek bankowy”

Pierwszym, bezpośrednim obciążeniem sektora bankowego był podatek bankowy wprowadzony na początku 2016 roku. Przedmiotem opodatkowania są aktywa podmiotów podlegających temu podatkowi (m.in. banki i oddziały banków zagranicznych).

Podatek wynosi 0,0366% podstawy opodatkowania miesięcznie. W przypadku banków, podstawą opodatkowania jest nadwyżka sumy wartości aktywów podatnika, wynikająca z zestawienia obrotów i sald, ustalonego na ostatni dzień miesiąca na podstawie zapisów na kontach księgi głównej, ponad kwotę 4 miliardów złotych.

Zgodnie z prognozami Ministerstwa Finansów zapisanymi w budżecie za 2016 rok, podatek ten miał przynieść 5,5 miliarda złotych, podczas gdy w rzeczywistości kwota ta wyniosła nieco ponad 3 miliardy złotych. Ministerstwo Finansów wskazuje, że w 2017 wpływ do budżetu z tego tytułu wyniesie około 4 miliardów złotych.

O ile nowe rozwiązania podatkowe, które zostaną wkrótce wprowadzone do polskiego systemu prawnego, nie są, poza nakładaniem podatków bezpośrednio wymierzonych w sektor bankowy, wprost „wymierzone” w sektor bankowy, to koszty obsługi nowych rozwiązań obciążą banki.

VAT. Split payment 

Podstawą zaproponowanego rozwiązania jest dokonywanie przez podatnika rozdzielonej płatności na rzecz swojego kontrahenta, tj.:

• wartość sprzedaży netto będzie dokonywana na rachunek dostawcy towarów lub usługodawcy,
• pozostała kwota odpowiadająca kwocie podatku od towarów i usług jest płacona na specjalne konto dostawcy, czyli tzw. rachunek VAT.

Dzięki temu rozwiązaniu, jak wskazuje autor projektu: „dostawca nie otrzymuje całej kwoty brutto od nabywcy na swój rachunek bankowy, nie może tym samym przy przeprowadzaniu transakcji gospodarczych mających na celu wyłudzanie podatku od towarów i usług, szybko „zniknąć”, zatrzymując dla własnych korzyści VAT należny fiskusowi”.

Rachunek VAT

Na potrzeby tego projektu, ustawodawca zaproponował zmiany do ustawy prawo bankowe, zobowiązujące bank do otwarcia i prowadzenia tzw. rachunku VAT. Zgodnie z projektem ustawy „Bank nie pobiera opłat i prowizji za otwarcie i prowadzenie rachunku VAT”, a „środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT mają być oprocentowane”.

Jak wskazują przedstawiciele Związku Banków Polskich, split payment będzie wymagał daleko idących zmian w systemach informatycznych banków (w tym ewentualnych kosztów aktualizacji tych systemów). Dodatkowo, banki będą zobowiązane do otwarcia setek tysięcy nowych darmowych kont. Przedstawiciele Związku Banków Polskich wskazują, że główny koszt związany z wdrożeniem systemów informatycznych pochłonie dziesiątki milionów złotych.

Zgodnie z szacunkowymi kosztami, zawartymi w ocenie skutków wprowadzenia ustawy przedstawionej przez twórcę projektu w roku „zero”, koszt, który poniosą duże przedsiębiorstwa, wyniesie 34,6 miliona złotych, a w skali 10 lat będzie to kwota blisko 2 miliardów złotych. Sektor mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw w roku „zero” poniesie koszt regulacji w wysokości 43,1 miliona złotych, a w skali 10 lat będzie to kwota około 2,5 miliarda złotych.

STIR (System Informatyczny Krajowej Izby Rozliczeniowej)

Zgodnie z projektem nowej ustawy, powstanie system informatyczny Krajowej Izby Rozliczeniowej, który będzie analizował dane spływające z banków (zarówno w bankach jak i w SKOK-ach), jak również z państwowych baz (np. resortu finansów), co ma umożliwić identyfikację podejrzanych transakcji i podmiotów oraz szybkie wykrycie nadużyć związanych z wykorzystywaniem systemu bankowego do nadużyć skarbowych (chodzi zwłaszcza o wyłudzenia VAT i obrót z pomocą pustych faktur). Związek Banków Polskich szacuje, że koszt koniecznych dostosowań systemów wyniesie około 20–30 mln zł, a wydatek ten nie przełoży się na zwiększenie biznesu.

Według twórcy projektu, koszt ten wyniesie około 15-20 milionów złotych. Tak naprawdę koszt jest trudny do oszacowania, gdyż będzie zależny między innymi od tego, jak dużo będzie wniosków o zablokowanie rachunków.

Przesyłanie codziennych wyciągów z rachunków bankowych

Kolejny projekt rządu, dążący do uszczelnienia systemu podatkowego zakłada, że przedsiębiorcy będą zobowiązani do przekazywania wyciągów z rachunków bankowych za okresy dobowe. Zgodnie z projektem, obowiązek ten będzie realizowany za pośrednictwem banku na podstawie pisemnego upoważnienia udzielonego przez danego przedsiębiorcę. Według projektu, zmiana ma wejść w życie już 1 września 2017 roku. Zgodnie z opinią sektora bankowego, jest to termin nierealny. Codzienne raportowanie będzie wymagało nie tylko poniesienia dodatkowych kosztów na dostosowanie systemów informatycznych banku, ale jest przede wszystkim zajęciem czasochłonnym, a nie można oczekiwać od banków, że podejmą działania i poniosą koszty w oparciu o nieuchwalony projekt ustawy, który może być w trybie legislacyjnym zmieniony.